Allergiyaning makkorligi shundaki, uning alomatlarini boshqa kasalliklarning belgilari bilan osongina adashtirib yuborish mumkin. Bundan tashqari, reaksiya har doim ham tezda sezilmaydi va yaqqol ko‘rinmaydi. Misol uchun, chaqaloq terisiga yangi krem surilishi yoki kiyimini yuvishda yangi kir yuvish kukuni ishlatilgandan so‘ng paydo bo‘lgan kichik toshmani boshqa teri kasalliklari, masalan, terining kuchli terlashi va terning sekin bug‘lanishi oqibatida rivojlanadigan kasallik yoki bichilish deb o‘ylash mumkin. Faqatgina muammoni bartaraf etishga urinishlar natija bermagandan keyin, bu holat allergik reaksiya ekanligidan shubhalanish mumkin.
Bu alomatlarning (nisbatan xavfsizdan tortib hayot uchun xavfli bo‘lgan turlarigacha) xilma-xilligi ham insonni chalg‘itishi mumkin. Ota-onalar hushyor bo‘lish uchun bolada allergiya qanday namoyon bo‘lishi mumkinligini imkon qadar yaxshiroq o‘rganib chiqishlari lozim.
Allergik reaksiya belgilari
Teridagi allergik reaksiya belgilari. Teridagi toshmalar, qichishish, teri qizarishi, quruqlashishi va shishishi. Masalan, ko‘pincha kontakt dermatit uchraydi, u qichishish, og‘riq, qizarish, pufakchalar paydo bo‘lishi yoki namlanish bilan namoyon bo‘ladi. Jarayon qanchalik uzoq davom etsa, uning belgilari shunchalik xilma-xil bo‘lib, sababini aniqlash murakkablashadi.
Nafas olish yo‘llari bilan bog‘liq alomatlar. Aksirish, tumov, burun bitishi, yo‘tal va nafas qisilishi nafas olish yo‘llari allergiyasidan darak berishi mumkin. Masalan, pollinoz (mavsumiy allergiya) tumov, burun qichishi va ko‘zdan yosh oqishi bilan kechadi. Allergiyaning og‘ir shakllarida astma rivojlanishi mumkin, bu esa nafas siqilishi xurujlari va xushtaksimon nafas olish bilan namoyon bo‘ladi.
Oshqozon-ichak tizimi reaksiyalari. Belgilari qorin og‘rig‘i, qabziyat, ich ketishi, qayt qilish va og‘iz atrofida toshma chiqishini o‘z ichiga oladi. Ba’zida bunday reaksiyalar allergen, masalan, yong‘oq yoki dengiz mahsulotlari iste’mol qilingandan keyin darhol yuzaga chiqadi. Sigir suti oqsillariga allergiyasi bor chaqaloqlarda qorinda sanchiq, tez-tez qusish, ich qotishi yoki axlatda qon kuzatilishi mumkin.
Ko‘z bilan bog‘liq alomatlar. Chang yoki gul changiga aloqador respirator shakldagi yoki kontakt allergiyada ko‘zlarning qizarishi, yoshlanishi va qichishi yuzaga keladi. Bunday belgilar qovoqlarning shishishi va yorug‘likdan qo‘rqish bilan birga kuzatilishi mumkin, bu ayniqsa bahor va yoz fasllarida yaqqol seziladi.
Anafilaktik shok - kam uchraydigan, ammo xavfli holat bo‘lib, zudlik bilan tibbiy yordam ko‘rsatilishini talab etadi. Uning belgilari qon bosimining keskin tushib ketishi, yurak urishining izdan chiqishi va hushdan ketishni o‘z ichiga oladi. Ko‘pincha anafilaksiya hasharotlar chaqishi, ayrim dori vositalarini qabul qilish yoki xavfli oziq-ovqat mahsulotlarini iste’mol qilish oqibatida yuzaga keladi.
Allergiyani boshqa kasalliklardan qanday farqlash mumkin
Allergiya belgilari shamollash, yuqumli kasalliklar yoki boshqa holatlarga o‘xshash bo‘lsa-da, muammoning asl tabiatini aniqlashda ba’zi xususiyatlar yordam beradi, jumladan:
- Tana haroratining ko‘tarilmasligi. Infeksiyalardan farqli o‘laroq, allergiya odatda isitma bilan kechmaydi. Agar bolada aksirish, burun oqishi yoki yo‘tal bo‘lsa-yu, harorati ko‘tarilmagan bo‘lsa, bu allergiyaga aloqador bo‘lishi mumkin. Biroq, ayrim hollarda organizm uchun stress tufayli yuzaga kelgan allergik reaksiyalar subfebril harorat bilan kuzatilishi mumkin - ya’ni tana harorati biroz, masalan 37,5 °C gacha ko‘tarilishi kuzatiladi.
- Alomatlarning davomiyligi. Allergiyada burun oqishi, yo‘tal, ko‘z qichishishi, allergen bilan kontakt davom etsa, haftalab, hatto oylab davom etishi mumkin. Shamollash va virusli kasalliklar uchun qisqa muddat - bir necha kundan ikki haftagacha davom etishi xarakterlidir. Agar bolada shamollashni standart davolashda ham yaxshilanish bo‘lmasa, bu allergiya haqida o‘ylashga sabab bo‘ladi. Masalan, ma’lum mavsumlarda kuchayadigan uzoq muddatli tumov ko‘pincha o‘simlik changlari bilan bog‘liq.
- Tashqi omillar bilan aloqadorlik. Allergiya odatda gullayotgan o‘simliklar, muayyan oziq-ovqat mahsulotlarini iste’mol qilish yoki pardoz vositalaridan foydalanish kabi o‘ziga xos qo‘zg‘atuvchilarga javoban yuzaga keladi. Agar belgilar, masalan, faqat yilning ma’lum bir faslida yoki hayvonlar bilan muloqotdan so‘ng namoyon bo‘lsa, bu allergik reaksiyaning xarakterli xususiyatidir.
- Toshmalarning turi va davomiyligi. Allergik toshmalar ko‘pincha qichishish bilan kuzatiladi va allergen bilan aloqadan so‘ng yuzaga chiqadi. Masalan, eshakem qo‘zg‘atuvchi ta’sir etgandan keyin bir necha daqiqa yoki soat ichida yuzaga keladi va xarakterli qizil dog‘lar paydo bo‘lib, ular bir-biriga qo‘shilib ketadi. Yuqumli (infeksion) toshmalar esa (masalan, qizamiq yoki suvchechakda) bosqichma-bosqich rivojlanadi va isitma, holsizlik kabi kasallikning boshqa alomatlari bilan birga namoyon bo‘ladi.
Bolaning allergiyasi bor-yo‘qligini qachon tekshirtirish kerak?

Allergiyani erta aniqlash asoratlarning oldini olish va davolashni o‘z vaqtida boshlash imkonini beradi. Bolangizda quyidagi belgilarni ko‘rsangiz, shifokorga murojaat qilishingiz lozim:
✓ Aniq sabablarsiz tez-tez takrorlanadigan belgilar. Shamollash kasalligi yoki bemorlar bilan aloqada bo‘lmasdan paydo bo‘ladigan toshma, burun oqishi yoki yo‘tal allergiyadan darak berishi mumkin. Masalan, davolab bo‘lmaydigan uzoq davom etuvchi tumov ko‘pincha chang yoki gul changi kabi nafas olish orqali kiradigan allergenlar tufayli yuzaga keladi. Ota-onalar bunday holatlarning muntazamligiga va ularning ma’lum sharoitlar bilan bog‘liqligiga e’tibor qaratishlari lozim.
✓ Alomatlar ma’lum vaziyatlarda kuchayadi. Agar yo‘tal, qichishish yoki burun oqishi uy tozalash yoki hayvonlar bilan muloqotdan so‘ng, tabiat qo‘ynida bo‘lgandan keyin yoki ayrim oziq-ovqat mahsulotlarini iste’mol qilgach kuchaysa, bu muhim belgidir. Bunday hollarda allergen qo‘zg‘atuvchi aniq bo‘ladi va shifokorga murojaat qilish juda zarur.
✓ Oziq-ovqat bilan bog‘liq alomatlar. Agar bola sut, tuxum yoki baliq kabi ayrim mahsulotlarni iste’mol qilgandan so‘ng unda toshma, shishlar yoki oshqozon-ichak traktining buzilishlari kuzatilsa, bu oziq-ovqat allergiyasining belgisi bo‘lishi mumkin. Shuningdek, gul changi va ba’zi mevalar o‘rtasidagi o‘zaro ta’sirlar ehtimolini ham istisno etish lozim.
Bundan tashqari, bolani allergiyaga tekshirishning yana bir sababi irsiy moyillik bo‘lishi mumkin. Ota-onasi yoki yaqin qarindoshlarida allergiya yoki astma mavjud bo‘lsa, chaqaloqda allergiya xavfi ortadi. Hatto alomatlar bo‘lmagan taqdirda ham, xavflarni baholash va profilaktika bo‘yicha tavsiyalar olish uchun shifokorga murojaat qilishingiz, masalan, qo‘shimcha ovqat kiritish yoki potensial allergenlar bilan kontaktni kamaytirish haqida maslahat olishingiz mumkin.