Aralashma bolaga mos kelmasligini qanday tushunish mumkin?

Ona suti chaqaloqlar uchun eng yaxshi ovqatdir. U ma`lum bir bolaning ehtiyojlari va holatiga “moslashadi”, ammo sut aralashmasi bunday qobiliyatga ega emas. Pediatrning rahbarligi ostida va chaqaloqning barcha xususiyatlarini hisobga olgan holda bolalar ovqatini tanlashda ham, qaysi aralashmaning bolaga mos kelishini oldindan aniqlash mumkin emas. Buni faqat empirik tarzda aniqlash mumkin, ya`ni bolani ovqatlantirishni boshlash va uning tanasining reaksiyasini kuzatish orqali. 

Ovqat hazm qilish va terining alomatlari aralashmaning bolaga mos kelmasligining birinchi va eng keng tarqalgan belgilaridir. Chaqaloq deyarli hamma narsani, shu jumladan “fontan” ga o’xshab qayt qilishni boshlashi mumkin, qorin og’rishi tufayli bezovtalanishi mumkin - sanchiqlar kuchayishi, ich qotishi belgilari paydo bo’lishi mumkin: ich kelishining kechikishi, qattiq shakllangan najas – yoki aksincha shilimshiq yoki hatto qon izlari bilan tez-tez suyuq najas.
Noto’g’ri ovqatlanish tufayli terida qizarish va toshma paydo bo'lishi mumkin.
Agar bola uzoq vaqt davomida o’ziga mos kelmaydigan yoki bolaning yoshi va sog’lig’ini hisobga olmagan holda tayinlangan aralashmani qabul qilsa, u yosh me`yorlaridan kamroq vazn qo’shishi va jismoniy rivojlanishda orqada qolishi mumkin.
To’satdan lanjlik, kayfiyat, uyqu buzilishi, shuningdek, chaqaloqning xatti-harakatlaridagi o’zgarishlar uchun boshqa ko’rinadigan sabablar bo'lmasa, bu noto’g’ri ovqatlanishning belgisi bo’lishi mumkin.
Hammasi yaxshi bo’lganda: qayt qilish yo’q yoki ular kun davomida epizodik ravishda kichik hajmdagi (5-15 ml) ovqatlantirishdan so’ng sodir bo’ladi, bolada normal, muntazam ich keladi, uyqusi yaxshi, terisi toza va odatiy xatti – harakatlarga ega bo’lsa - aralashma to’g'ri tanlangan.
Biroq, bir yoki bir nechta punkt bo’yicha og’ishlarning o’zi aralashmaning bolaga mos kelmasligini ko’rsatmaydi. Ular, masalan, yuqumli kasallik yoki terida atopik dermatit yoki hatto cho’milish vositasi, krem yoki kir yuvish kukuniga allergiya belgilari bo’lishi mumkin. Bolani darhol boshqa aralashmaga o’tkazishga shoshilmang, shifokor bilan maslahatlashing.
 

Aralashmaning har bir o’zgarishi chaqaloq va uning hazm qilish tizimi uchun stressdir. Shuning uchun yangi aralashmalar har doim asta-sekin, bir hafta davomida kiritiladi: birinchi kuni yangi aralashmadan bitta oziqlantirishda 10 mldan boshlab va avvalgi ovqatlanish to'liq almashtirilgunga qadar bir martalik doza va ovqatlanish miqdorini asta-sekin oshirib boriladi. Yangi aralashmaga o’tishning standart sxemasi quyidagicha: 

Agar aralashma to’g’ri tanlangan bo’lsa va chaqaloq uni iste`mol qilib, o’zini yaxshi his qilsa, unda aralashmani faqat keyingi yosh formulasiga o’tishdagina o’zgartirish kerak. Eslatib o’tamiz, standart aralashmalar tug’ilgandan olti oygacha bo’lgan chaqaloqlar uchun 1 raqami, hayotning ikkinchi yarim yilligidagi bolalar uchun 2 raqami, bir yoshdan oshganlar uchun 3 raqami bilan belgilanadi. 
Agar siz baribir aralashmani o’zgartirmoqchi bo’lsangiz, pediatringiz bilan maslahatlashing.
 

Agar bolada ovqat hazm qilish tizimining og'ir kasalliklari yoki sog’lig’ida maxsus ovqatlanishni talab qiladigan boshqa og’ishlar bo’lmasa va ona suti o’rnini bosishga mos keladigan aralashmani tanlash hali ham qiyin bo’lsa, siz aralashmaning bolaga nima sababdan mos kelmasligini aniqlashingiz kerak. Aralashmani tanlash, saqlash va tayyorlashda biron bir shartni buzayotganingizni tekshirish ro’yxati bilan solishtiring: 
 

• Do’konda aralashmaning yaroqlilik muddatini tekshiring. Agar siz aralashmani internet-do’konda buyurtma qilgan bo’lsangiz, uni olganingizda. Agar aralashmaning katta partiyasi oldindan sotib olingan bo’lsa, yangi qadoqni ochishda uning muddati o’tmaganligiga ishonch hosil qiling.
• Standart aralashmaning formulasi – 1,2 yoki 3 – bolaning yoshiga mos kelishiga ishonch hosil qiling.
• Qadoq ochilguncha aralashmani quruq joyda 25 darajadan yuqori bo'lmagan haroratda saqlang. Ochilgan qadoq-salqin quruq joyda saqlang, lekin muzlatgichda emas.
• Ochilgan aralashmani uch hafta ichida ishlatish kerak. Ushbu amal qilish muddatni keyin aralashmaning qolgan qismini tashlab yuboring.
• Aralashmani tayyorlash uchun qadoqdagi o’lchov qoshig’idan foydalaning. Uni tekis toldirib oling.
• Tayyorlash bo’yicha ko’rsatmalarda tavsiya etilganidek, yetarli miqdorda suv va aralashmani qo’shing. To’yimli bo’lish uchun aralashmani quyuqroq qilishning keragi yo’q.
• Tayyorlangan aralashmani darhol bolaga bering. Istisno holatlarda, aralashma xona haroratida bo’lsa, bir soat ichida ishlatilishi mumkin, muzlatgichda saqlangani esa to’rt soatdan oshmasligi kerak. Butilkani issiq suvli idishga solib, tayyor aralashmani faqat bir marta isitishingiz mumkin. Mikroto’lqinli pechda aralashmani isitish mumkin emas.
• O’tgan oziqlantirishdan qolgan aralashmani yangi tayyorlangani bilan aralashtirmang. Bolalar ovqatini tayyorlash uchun idishlarni yaxshilab yuving va sterilizatsiya qiling.
 

Agar barcha shartlar bajarilsa va aralashma hali ham istalmagan reaksiyalarni keltirib chiqarsa, pediatr bilan uni tarkibi o'xshash, ammo boshqa ishlab chiqaruvchi yoki, agar chaqaloq sigir suti oqsiliga alergiyasi bo'lsa ixtisoslashtirilgani bilan almashtirish imkoniyatini muhokama qiling – masalan, Nutrilak Premium СЦТ gidrolizati yoki soya asosidagi aralashmaga.