Soya asosidagi aralashma oqsil va almashtirib bo‘lmaydigan aminokislotalarga boy bo‘lgan soya donlaridan tayyorlanadi. Aynan shu sababli, ushbu o‘simlik bolalar oziq-ovqati uchun asosiy manba sifatida tanlangan.
Soyali aralashma standart sutli aralashmadan qanday farqlanadi
Tarkibidagi asosiy farqlar quyidagi jadvalda ko‘rsatilgan.
| Ko‘rsatkich | Standart sutli aralashma | Soyali aralashma |
|---|---|---|
| Oqsil | hayvon oqsili | o‘simlik oqsili |
| Metionin | yetarli miqdorda | qo‘shimcha kiritish zarur |
| Oqsil miqdori | 1,2 g dan boshlab | 1,5 g dan boshlab |
| Laktoza | 63% dan ortiq | yo‘q |
| Galaktoza | laktoza tarkibiga kiradi | yo‘q |
Soya oqsillari tarkibi jihatidan mol go‘shti oqsillariga yaqin bo‘lsa-da, ular organizmda yaxshi o‘zlashtirilmaydi. Shu sababli soyali aralashmalardagi oqsil miqdori bolalar uchun standart sutli aralashmalardagiga qaraganda yuqoriroq bo‘ladi. Bolalar ovqatini ishlab chiqarishda faqat tabiiy, genetik jihatdan o‘zgartirilmagan soyadan foydalanishga ruxsat beriladi.
Bundan tashqari, soya xom ashyosi hech qachon sof holda ishlatilmaydi. Uni qo‘shimcha qayta ishlash va tozalash zarur bo‘ladi. Bolalar ovqatida esa faqat soya oqsili izolyati hamda fosfolipidlarga boy soya yog‘i qo‘llaniladi.
Bolaga soyali aralashmani qachon berish mumkin?
Soyali aralashmalarni bolaga chaqaloqlik davridan boshlab berish mumkin, lekin faqat qat’iy tibbiy ko‘rsatmalar asosida:
- Galaktozemiya
- Laktozani hazm qila olmaslik (laktaza yetishmovchiligi)
- Sigir suti oqsilini hazm qila olmaslik
Qo‘llash ko‘rsatmalari soyali aralashmalarning tarkibiy xususiyatlariga asoslangan: laktozasiz va sigir suti oqsillarisiz
Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarga o‘simlik asosidagi aralashmani qo‘llash qat’iyan individual ravishda va faqat shifokor tavsiyasi bilan amalga oshiriladi.
Sog‘lom bolaga soyali aralashma berish mumkinmi
Ha, lekin qisman hajmda, to‘liq hajmda esa istisnoli hollarda bersa bo‘ladi, masalan, ota-onalarning e’tiqodi va qat’iy vegetarianlikka sodiqligidan kelib chiqib.
Sog‘lom bolalar uchun standart sutli aralashmalar tavsiya etiladi
Nima uchun sog‘lom bolalarga standart aralashmalar berish tavsiya etiladi
Sut oqsili, ayniqsa uning zardob qismi, oson hazm qilinadi
Sut shakari (laktoza) bosh miya, ko‘z gavhari va biriktiruvchi to‘qimalarning rivojlanishi uchun g‘oyat muhim hisoblanadi
Zamonaviy bolalar sutli aralashmalarida mavjud bo‘lgan sut yog‘i palma yog‘ining muqobili hisoblanib, uyg‘un rivojlanish uchun zarur bo‘lgan xolesterin va minor lipidlarning yagona manbaini tashkil etadi
Prebiotiklar, xususan infeksiyalardan himoya qiluvchi ona suti oligosaxaridlari hozircha (garchi hali barcha turlarida bo‘lmasada) faqat standart sutli aralashmalarda mavjud.
4,5
