Homila paydo bo’lgandan keyin homiladorlikning dastlabki belgilari

Har bir ayol hayotida shunday payt keladiki, u yaqinda ona bo’lishini biladigan quvonchli daqiqani sabrsizlik bilan kutadi  va homiladorlikning dastlabki belgilarini his qilishni kutib, o’ziga quloq soladi.

Ikki jinsiy hujayralarning – tuxumdon va spermatozoidning birlashishi hayz ko'rishdan 14-13 kun oldin sodir bo’ladi. Ammo ba`zida ayolning hayz siklida ovulyatsiya kuni bir necha kunga o’zgaradi. Buning sababi stress, kasallik, iqlimning keskin o’zgarishi bo’lishi mumkin…

Homila paydo bo’lishining qulay kunini aniq aniqlash uchun yordamchi usullar yordamga keladi. Ko’pincha ovulyatsiya testi qo’llaniladi. Bu oson, oddiy va arzon usul. Tadqiqot uchun so’lak yoki siydik (har bir test uchun ko’rsatmalarni o’qing) va testning o’zi ishlatiladi. Hozirgi vaqtda testlarning ko’p turlari mavjud, ammo ma`nosi bitta – luteinizatsiya qiluvchi gormon darajasini aniqlash. Ushbu gormon gipofiz  tomonidan ishlab chiqariladi va LG cho’qqisi ovulyatsiyadan bir kun oldinga to’g’ri keladi. Sinov chizig’i nazorat chizig’iga qaraganda bir xil yoki yorqinroq bo’lganda test ijobiy hisoblanadi. Ijobiy natijaga erishilganda, ushbu va keyingi bir necha kunlar farzandingizni homilador qilish uchun eng qulay bo'ladi.

Yana bir mashhur va ma’lumotli usul - follikulometriya. Bu bir hayz davrida bir necha marta o‘tkaziladigan UTT. Tadqiqotda dominant follikul aniqlanadi, uning o’sishi nazorat qilinadi va ovulyatsiya fakti aniqlanadi. Sanalarni shifokor individual ravishda, hayz siklining davomiyligidan kelib chiqib hisoblaydi. Hayz davrining davomiyligi kunlaridan 14 kunni ayirsa, ovulyatsiya kunini aniqlash mumkin.   

Masalan: hayz sikli 30 kun - 14 =16. Ovulyatsiya hayz siklining16-kunida sodir bo’ladi. Birinchi UTT ovulyatsiyadan 6 kun oldin amalga oshiriladi. Hisob 16-6 = 10 formulasi bo’yicha amalga oshiriladi. Ushbu misolda hayz davrining 10-kuni. Birinchi UTTda shifokor keyingi tashrifni aniqlaydi. Ko’pincha, bir sikl uchun 3 ta tadqiqot.

Eski, sinovdan o‘tgan usul - bazal harorat haqida ham unutmaslik kerak. Hayz davrining birinchi kunidan boshlab, ertalab, bir xil vaqtda, yotoqdan chiqmasdan, bir termometr bilan  to’g’ri ichakda haroratni o’lchash amalga oshiriladi. Natijalar koordinata o’qiga kiritiladi va natija baholanadi. Ovulyatsiyadan oldin harorat pasayadi, ovulyatsiyada va siklning ikkinchi bosqichida u 04,0 - 0,6 darajaga ko’tariladi. Harorat pasaygan kun va keyingi bir - ikki kun homila paydo bo’lishi uchun qulay deb hisoblanadi.

Mana uzoq kutilgan ovulyatsiya kuni keldi. Hayajonli kutish boshlanmoqda. 
 

Ko’p ayollar homiladorlikning dastlabki belgilarini homila paydo bo’lishidan keyingi birinchi haftada topishga intilishadi. Ular o’zlarini, his-tuyg’ularini tinglashadi, hatto kichik o’zgarishlarni ham sezishga harakat qilishadi. Ammo birinchi haftada ayol, qanchalik xohlamasin hech narsani sezmaydi.

Homiladorlikning birinchi belgilari muntazam hayz siklida hayz ko’rishning kechikishini o’z ichiga oladi. Bir necha kun oldin taxminiy menstruatsiya vaqtida ayrim ayollar ko'krak bezi kattalashishi va og'rig'ini, bel qismini og'irligini, asabiylashishni, kayfiyatning keskin o'zgarishini sezishadi. Ushbu alomatlar HOSga juda o’xshaydi (hayz oldi sindromi). Shuning uchun, agar ayol hayzdan oldin bu holatni boshdan kechirishga odatlangan bo’lsa, unda homiladorlikning dastlabki belgilari sezilmasligi mumkin. Ovulyatsiyadan 7 kun o’tgach va undan keyin jinsiy yo’llardan kam miqdordagi ajralmalar paydo bo’lishi boshlangan implantatsiyani bilvosita ko’rsatishi mumkin. Homiladorlikning dastlabki muddatlarida ishtahaning o’zgarishi har qanday mahsulotlarga va taomlarga nafrat yoki aksincha, qaramlik shaklida paydo bo’lishi mumkin. Ayollar zaiflik, uyquchanlik, charchoqning kuchayishini qayd etadilar. Ushbu o’zgarishlar homiladorlikning boshlanishi bilan yuzaga keladigan organizmning, birinchi navbatda gormonal fonning, qayta tuzilishi sababli yuzaga keladi. 

Birinchi belgilar paydo bo'lishidan oldin homiladorlik boshlanishini bilishni juda xohlaysiz. Homiladorlikni dastlabki bosqichlarda tasdiqlash uchun qanday tahlillar topshirish kerak? Keling, hammasini tartib bilan ko’rib chiqamiz.

Dastlabki 7 kun ichida embrion onadan alohida yashaydi. Bu vaqt ichida u bachadon naychasidan o’tib, bachadon bo’shlig’iga kiradi. Ushbu davrda embrion hujayralari ishlab chiqaradigan moddalarning konsentratsiyasi juda past. Shuning uchun, birinchi haftada hech narsa aniqlanmaydi. Xo’sh, test chizig’ida ijobiy natija olishdan oldin homiladorlikning boshlanishi haqida gapirish mumkinmi? Ha, mumkin!

Homila paydo bo’lishining 7-8-kunida embrion bachadon shilliq qavatiga kirib, trofoblast (kelajakdagi platsenta) onaning qon oqimiga kiradigan xorionik gonadotropinni (XGCh) ishlab chiqarishni boshlaydi. Ushbu gormonning konsentratsiyasi kundan-kunga ortib boradi. Homila paydo bo’lishining 10-kunidayoq XGChning qondagi  diagnostik darajasini aniqlash mumkin. Ko’proq ma`lumot olish uchun tahlilni 48 soatdan keyin takrorlash va XGCh konsentratsiyasining oshayotganiga ishonch hosil qilish ma`qulroqdir. Testdagi uzoq kutilgan ikkita chiziqni esa qondagi XGCh tashxisidan 4-6 kun o’tgach  olish mumkin. Gap shundaki, xorionik gonadotropin konsentratsiyasi qonda siydikka qaraganda ancha yuqori. Va gormonning diagnostik konsentratsiyasi siydikda  biroz keyinroq paydo bo’ladi.

Erta diagnostika usullari ultratovushli tekshiruvni ham o’z ichiga oladi. UTT homiladorlikning 5-haftasida amalga oshiriladi, bu hayz kechikishining 1-haftasiga to’g’ri keladi. Ushbu muddatda homilali tuxum, implantatsiya joyi aniqlanadi, bu esa bachadondan tashqari homiladorlikni istisno qilishga imkon beradi. Xomilaning yurak urishini biroz keyinroq – homiladorlikning 6-haftasidan boshlab eshitish mumkin.

Zamonaviy dunyoda hamma narsa tez, dinamik tarzda sodir bo’ladi. Biz shaxsiy hayotimizni ham shunday tempda belgilaymiz. Hamma narsa shu yerda, hozir va tez kerak. Homiladorlikning boshlanishi haqida tezda bilish, tezda ko’tarish, tug’ish, tezda ishga chiqish.

     1. Rejalashtirilgan tartibda, ovulyatsiyadan keyingi 10-kuni qondagi XGCh darajasini aniqlang. 48 soatdan keyin takrorlang.
     2. Hayz yo'qligiga ishonch hosil qiling.
     3. Agar shubhangiz bo’lsa, test chiziq yordamida homiladorlik testini o’tkazing.
     4. Akusher-ginekolog shifokoriga murojaat qiling. Agar kerak bo’lsa, UTT o’tkazing.