Мерзімінен ерте босану

Мезгілінен бұрын босанудың белгілері және мерзімінен ерте босанудың емі

Мерзімінен бұрын босану — жүктіліктің 22 аптасынан 37 аптаға дейінгі аралықта болатын босану. Әдетте жүктілік 40 аптаға созылады, сондықтан бұл мерзімге жетпей босану шала туылу деп есептеледі. Статистика бойынша, әрбір 10-шы сәби мерзімінен бұрын туады. Жаңа технологиялар мен медициналық әдістер 28 аптада мерзімінен бұрын туған сәбилердің өмір сүру деңгейін айтарлықтай жақсартуға көмектеседі. Әйел жүкті болған кезде, алғашқы 1, 2 немесе 3 кезеңде кейбір жағдайларда мерзімінен бұрын босану қаупі туындауы мүмкін. Жүктіліктің 40 аптасына жетпей, 4-кезең ішінде босану басталса, бұл нәрестенің мерзімінен ерте босану болып есептеледі. Мұндай жағдай ана мен нәрестенің денсаулығы үшін елеулі қауіп тудырады. Сондықтан болашақ аналар бұл туралы толық ақпарат алып, сақтық шараларын алдын ала білуі керек.

Мерзімінен бұрын босанудың белгілері жүктіліктің кез келген кезеңінде байқалуы мүмкін. Белгілерді ерте байқау анасы және баланың өмірін сақтап қалуға көмектеседі. Негізгі белгілер:

• Іштің төменгі бөлігіндегі тұрақты немесе үзілісті ауырсыну;
• Бел аймағындағы кернеу немесе жайсыздық;
• Қынаптан бөлінетін сұйықтықтың көбеюі (су кетуі мүмкін);
• Жатырдың жиі жиырылуы, толғақ тәрізді ауырсыну;
• Сәбидің қозғалысының әлсіреуі.

Егер бұл белгілері байқалса, бірден дәрігерге қаралу қажет. Ерте әрекет ету асқынулардың алдын алады.

Кей әйелдерде босану мерзімінен бұрын басталуы мүмкін болады, әсіресе денсаулық жағдайы тұрақсыз болса немесе алдыңғы жүктілікте асқынулар болса. Жатыр мойнының әлсіздігі, инфекциялар, көп ұрықты жүктілік, артық физикалық белсенділік немесе психологиялық күйзеліс секілді факторлар да әсер етуі мүмкін. Сонымен қатар, ана жасының өте жас немесе өте үлкен болуы да тәуекелді арттырады. Мерзімінен ерте босану кезінде қағанақ суы ерте кетіп, бұл ананың да, баланың да өміріне қауіп төндіруі мүмкін жағдай болып табылады. Мұндай жағдайда қан кету, жұқпалы аурулар және тыныс алу жетіспеушілігі секілді асқынулар жиі кездесіп, бұл ананың әрі баланың денсаулық сақтау шараларын қажет етеді. Ерте босанудың қаупін азайту үшін әйелдерге күн сайынғы бақылау, дұрыс тамақтану және жоспарлы дәрігерлік тексерістерден өту аса маңызды күн тәртібі болып табылады.

Мерзімінен бұрын босанудың себептері әртүрлі болуы мүмкін. Негізгі себептер мыналар:

• Жатыр мойнының жетілмегендігі немесе әлсіздігі;
• Инфекциялар (зәр жолдары, жыныс жолдары);
• Жүктілік асқынулары (преэклампсия, гестациялық диабет);
• Артық стресс, дұрыс тамақтанбау;
• Темекі шегу немесе алкоголь тұтыну;
• Ана және нәресте арасындағы резус-фактор сәйкессіздігі.

Кейде себеп нақты анықталмайды, бірақ тәуекелді азайту үшін дәрігер бақылауында болу маңызды.

Босанудың белгілері көбінесе жатыр жиырылуымен басталады. Бұл толғақтар уақыт өте жиілеп, күшейе түседі. Сондай-ақ:

• Жыныс жолдарынан шығып жатқан шырыш немесе қан байқалуы мүмкін;
• Су кетуі (амниотикалық сұйықтық) байқалса, бұл — босанудың басталған нақты белгісі;
• Сыртқы және ішкі қысымның күшеюі де байқалады.

Бұл жағдайлар мерзімінен бұрын орын алса, босануға дайындық басталды деген сөз.

Иә, мерзімінен бұрын босанудың алдын алуға болады. Ол үшін болашақ ана келесі сақтық шараларын орындауы тиіс:

• Уақтылы медициналық тексеруден өту;
•  Тыныш, стрессіз өмір салтын сақтау;
• Қалыпты салмақ пен дұрыс тамақтануды ұстану;
• Инфекциялардан сақтанып, дәрігер кеңесіне жүгіну;
• Физикалық жүктемелерден аулақ болу.

Жатыр мойнының ұзындығы 20 мм-ге дейін қысқарған жағдайда, бұл мерзімінен бұрын босанудың қаупі ретінде қарастырылып, арнайы шаралар қолдануды қажет етеді — мысалы, төсектік режим, жатыр бұлшықеттерін босаңсытатын препараттар қолдану және кейде жатыр мойнын бекітетін серкляж қою. Бұл босануды кейінгі мерзімге шегеруге көмектеседі.

Мерзімінен бұрын босану кезінде емдеу тактикасы жүктіліктің нақты мерзіміне, ана және баланың жағдайына байланысты таңдалады. Емдеу әдістері:

• Жатыр жиырылуын тоқтататын дәрілер (токолитиктер) — босану үдерісін баяулату үшін;
• Кортикостероидтар — баланың өкпесін тезірек жетілдіру үшін;
• Антибиотиктер — инфекциялардың алдын алу үшін;
• Неонатологтар жаңа баланың туған сәтінен бастап тұрақты бақылауға алады.

Медициналық көмек неғұрлым ерте көрсетілсе, бала өмірінің қауіпсіздігі соғұрлым жоғары болады.

Қосымша ақпарат: аналарға кеңес

Жүктілік — әр әйелдің өміріндегі ерекше кезең. Бірақ кейде күтпеген жағдайлар орын алуы мүмкін. Сондықтан әр ана жүктілік кезінде өз ағзасын тыңдап, ақпарат алып, белгілерді дұрыс түсінгені жөн. Егер сізде босанудың белгілері пайда болса немесе бірдеңе алаңдатса — өз бетінше емделуге тырыспай, дереу дәрігерге жүгініңіз.

Мерзімінен бұрын босану — жиі кездесетін, бірақ бақылауға болатын жағдай. Оның белгілері және себептерін білу, дұрыс емдеу, және сақтық шараларын сақтау арқылы болашақ ана баласын аман-есен өмірге әкеле алады. Жүктілік кезінде медициналық қолдауға сеніп, кез келген өзгерісті елемей қалмау — ең маңызды қадам.