Баланың іші өтсе не істеу керек? Баланың іші ауырса емдеу

Нормасы және патологиясы

Баланың іші жеңіл ауырып, тамақтан кейін тез басылса, бұл қалыпты жағдай болуы мүмкін Әіресе дұрыс тамақтану нормалары сақталмай жеткілікті су ішпесе. Алайда, егер ауырсыну қатты, ұзақ уақыт басылмаса, құсу, дененің қызуы немесе іші өту қосылса, бұл патологияның белгісі болуы мүмкін әрі бірден дәрігерге қаралу қажет.

Балалардың іш өтуінің себептері

Балалардың диареясының себебі ретінде жедел ішек инфекциясы

Жедел ішек инфекциясын вирустар, бактериялар немесе паразиттер тудыруы мүмкін. Бұл инфекция лас су, жуылмаған тағамдар немесе жеке гигиена ережелерін сақтамау арқылы жұғып пайда болуы мүмкін.

Антибиотикпен байланысты диарея

Егер бала ауырып, емдеуіне антибиотиктерді ішу қажет болса, ол жағдайда ішектегі пайдалы бактериялардың тепе-теңдігі бұзылған кезде диарея пайда болады. Көп жағдайда ол жеңіл өтеді әрі ем аяқталған соң өздігінен басылады, бірақ кейде ауыр түрге ауысып, медициналық көмек қажет етуі мүмкін.

Тістің шығуы

Тістің шығу кезеңінде бала сілекейін көп жұтып, ішек қозғалысы өзгеруі мүмкін, бұл кейде іштің жеңіл ауыруына және нәжістің сұйықтау болуына әкеледі. Алайда, егер іштің ауыруы қатты, ұзаққа созылса немесе диарея қосылса, оны тістің шығуымен ғана байланыстырмай, басқа да мүмкін себептерді анықтау үшін дәрігерге қаралу қажет.

2 жасқа дейінгі баланы іш өту кезінде қалай тамақтандыруға болады?

Іш өту кезінде 2 жасқа дейінгі кішкентай балаларға сұйықтықты көп беру маңызды, соның ішінде емшек сүті немесе арнайы электролиттік ерітінділер - ағзадағы су мен минералды тұздардың (натрий, калий, хлор) орнын толықтыратын арнайы сұйықтықтар. Сондай-ақ,  жеңіл сіңетін тағамдар – күріш ботқасы, пісірілген алма және майсыз сорпалар ұсынылады. Майлы, тәтті және сүтті өнімдерден уақытша бас тарту қажет.

2 жасқа дейінгі балаларда іш өту қалай емделеді?

Егер жоғарыда сипатталған диетаны ұстанған жағдайда іш өту ұзаққа созылса, балада сусыздану белгілері байқалса немесе жағдайы нашарласа, дереу дәрігерге қаралу қажет. Жалпы, тек дәрігердің кеңесімен келесі дәрілер қолданылуы мүмкін:
а) Электролиттік ерітінділер – ағзадағы су мен тұз балансын қалпына келтіру үшін.
б) Пробиотиктер – ішектегі пайдалы бактерияларды қалпына келтіруге көмектеседі.
в) Сорбенттер – ішектегі токсиндерді сіңіріп, шығарады.

 Судың мөлшерін қалпын келтіру - балаға қолдану

Баланың іші ауырған кезде судың мөлшерін қалпына келтіру өте маңызды, себебі диарея немесе құсу ағзаның сусыздануына әкелуі мүмкін. Әдетте, балаға килограмм салмағына қарай күніне әдетте 100-200 мл дейін су беріледі. Ол суды сағат сайын тұрақты түрде балаға ішкізу керек.  Мысалы, 10 кг салмағы бар балаға 1-1,5 литр су қажет болады.

6 айға дейінгі нәрестелер

6 айға дейінгі нәрестелердің іші жиі ауырады, себебі олардың асқазан-ішек жолдарының толық дамымаған және газдың жиналуы мүмкін. Сонымен қатар, ана сүтімен тамақтандыру кезіндегі анасының диетасы мен баладағы түрлі  аллергиялық реакциялар да әсер етуі мүмкін.

6 айдан асқан балалар:

6 айдан асқан балалардың іші ауыруы бірнеше себептен болуы мүмкін. Біріншіден, бұл кезеңде балалардың асқазан-ішек жүйесі әлі толық жетілмеген, соның салдарынан газдар мен қышқылдардың жиналуы мүмкін. Екіншіден, кейде балалар жаңа тамақтарды (қосымша тағамды) қабылдай бастайды, бұл да ас қорыту жүйесінде қиындықтар туғызып, іштің ауыруына себеп болуы мүмкін. Сонымен қатар, балада жаңа тістер шыққанда іші ауыруы мүмкін: тіс шыққанда бала жиі сілекейін көп ағызып, ас қорыту жүйесін тітіркендіруі мүмкін. 

7 жасқа дейінгі балалар:

Жеті жасқа дейінгі балаларда іштің ауыруына әртүрлі себептер әсер етеді: Олар: 
а) Асқазан-ішек инфекциялары — вирус немесе бактериялардан туындаған инфекциялар іштің ауыруына әкелуі мүмкін.
б) Газдардың жиналуы — балалардың асқазан-ішек жүйесі толық дамымағандығынан болып, газдар жиналып, іштің кебуі мен ауыруын тудыруы мүмкін.
в) Тамақтану жағдайлары — дұрыс емес тамақтану, тез тамақ жеу, тым көп тәттілер немесе майлы тағамдар іштің ауырсынуына себеп болуы мүмкін.
г) Стресс немесе эмоциялық жағдайлар — балада мазасыздық, қорқыныш немесе эмоциялық өзгерістер де іштің ауыруына себеп бола алады.
Егер іштің ауыруы ұзақ уақыт бойы қайталанса, дәрігерге көрсетілуі керек.

Мектеп жасындағы балалар

Мектеп жасындағы балаларда іштің жиі ауыруының себептері әртүрлі болады:
а) Эмоциялық және психологиялық факторлар да қауіпті болуы мүмкін: мектептегі түрлі болған стресстер, қорқыныш немесе мазасыздық іштің ауыруын туындатуы мүмкін. Балаларда мектепке бару, емтихандар немесе достармен қарым-қатынас мәселелері іштің кебуіне немесе ауырсынуына себеп болуы мүмкін.
б) Тамақтану режимінің бұзылуы — мектепте дұрыс тамақтанбау, майлы, ауыр немесе тез дайындалатын тағамдарды жиі жеу іштің ауырсынуына алып келуі мүмкін.
в) Қосымша тағамдар мен тәттілер — кейде балалар көп тәттілер, газды сусындар немесе ауыр тағамдар жеп, ас қорыту мәселелеріне ұшырауы мүмкін.
г) Ішек инфекциялары — ішек паразиттері немесе вирустық инфекциялар да іштің жиі ауыруына әкелуі мүмкін.
ғ) Қозғалыс тапшылығы — мектепте балалардың дене белсенділігі азайып, ішектің дұрыс жұмыс істеуіне кедергі келтіруі мүмкін.
 

Балалардағы іштің ауыруының диагностикасын өткізу үшін физикалық тексеру арқылы іштің ауыруының себебі анықталып, қажет болса, зертханалық анализдер (қан, зәр, нәжіс) және ультрадыбыстық зерттеулер тағайындалады. Кейбір жағдайларда, асқазан-ішек ауруларын анықтау үшін қосымша тесттер мен эндоскопия жүргізілуі мүмкін.

Іштің ауырсынуларын емдеу

Дәрі-дәрмектік препараттар

Балалардың іш ауруына байланысты қолданылатын дәрі-дәрмектер олардың іш ауыруының себебіне байланысты болады. Дәрілердің түрлері мен дозасы бойынша міндетті түрде дәрігермен кеңесу қажет.
а) Газдың жиналуынан туындаған ауырсыну үшін, дәрігер құрамында симетикон бар  газ шығарушы дәрілерді тағайындауы мүмкін.
б) Іш қатудан болатын ауырсынуға қарсы, лактулоза немесе полиэтилен гликоль сияқты іш жүргізетін дәрілер қолданылуы мүмкін.
в) Ішек инфекцияларында немесе бактериялық ауруларда антибиотиктер қажет болуы мүмкін, бірақ олар тек дәрігердің тағайындауымен беріледі.
г) Қабыну немесе асқазан аурулары болса, дәрігер антацидтер немесе асқазан-ішек жолдарының қабынуын басатын препараттар тағайындауы мүмкін.

Халық медицинасы

Балалардың іші аурғанда асқазан-ішек жолдарын тыныштандыратын түймедақ шөбінің шырыны (настойка) сияқты халық медицинасының тәсілдері қолданылады. Қырыққабат немесе картоп шырыны іштің ауырсынуын жеңілдетіп, қабынуды азайтуға көмектеседі. Ыстық компресс немесе жылы су бөтелкесі іштің ауырсынуын жеңілдету үшін қолданылуы мүмкін. Алайда, бұл әдістер тек жеңіл жағдайларда қолданылуы тиіс, ал егер ауырсыну ұзаққа созылса, осы әдістерге толықтай жүгінуге болмайды, және дәрігерге жүгіну керек, сонда медициналық мамандар жөн көрген емдеуді тағайындайды.