Қосымша тамақтануды бастаудың ең ерте мерзімі – 4 ай. Балаңызды «әдеттегі тағаммен» қашан таныстыру керек екенін педиатрдан сұраңыз. Қосымша тағамдарды мына жағдайда енгізуге болмайды:
- ауырған кезде,
- вакцинациядан 3-5 күн бұрын және одан кейін.
Қосымша тамақтану. Қосымша тамақтану – бұл нәрестенің бір жасқа дейін ана сүті мен балалардың сүт қоспасынан басқа жейтін асы
4 айдағы алғашқы қосымша тағамдар – бұл ботқалар немесе көкөніс пюресі. Қалай таңдау керек:
- егер балаңыздың салмағы үлкен немесе нәжісі қатты болса, көкөністерді беріп көріңіз,
- егер бала орташа салмақ мөлшерден аспаса немесе нәжісі сұйық болса, ботқаларды беріп көріңіз.
4 айдан бастап қосымша тағамға май қосыңыз: өсімдік немесе кілегей. Балаға майлар қажет.
Ботқа. Сүтсіз және глютенсіз: күріш, қарақұмық немесе жүгері. Nutrilak Premium PROCEREALS сияқты өнеркәсіптікте өндірілген ботқаны қолданыңыз. Оны емшек сүтіне, қоспаға немесе суға пісіріңіз. Күріш, қарақұмық немесе жүгеріден кейін сүт ботқалары мен құрамында глютен бар ботқаларды ұсыныңыз.
Көкөністер. Көкөністердің бір түрінен бастаңыз: кәді, гүлді қырыққабат немесе брокколи.
Ет. Ботқалар мен көкөністерден кейін – 6 айдан бастап: сиыр еті, майсыз шошқа еті, күркетауық, қоян. Көкөністерге қосыңыз.
6 айдан бастап сіз алмұрт немесе алма пюресін бере аласыз. 7 айға дейін, егер нәресте басқа қосымша тағамдарды жақсы жесе, 60 г дейін жеміс пюресін беруге болады.
4 немесе 5 айда қосымша тағамдарды енгізу жолы
- Бірінші рет – 1 шай қасықтан аспайтын мөлшерде, егер ет болса – ¼ қасық. Түске дейін берген жөн.
- Күн сайын – бір қасық қоса отырып.
- Қосымша тамақтанғаннан кейін емшек сүтімен немесе қоспамен тамақтандырыңыз.
- 7-10 күннен кейін сіз қажетті мөлшерге жетесіз: 150 г.
- 14 күннен кейін – қосымша тағамның жаңа түрі.
- Бұл қосымша тамақтану схемасы 6 айдан бастап жарамды – бірақ сіз кейінірек бастасаңыз, балада анемия қаупі жоғары болады.
Енгізуге ерте өнімдер
Сіз баланы әдеттегі тамақпен таныстырған кезде, сіз оған жеуді жақсы көретініне әсер етесіз. Тәттілерге үйретпеңіз. Жемістер пюресі көкөністер мен дәнді дақылдарды енгізгеннен кейін, ал шырындарды – 8 айдан кейін беріңіз.
Ертерек тағы не енгізу керек? Сүт өнімдері, қаймағы алынбаған сүт, жұмыртқа, кез келген сусын, нан, балық.
Аллергияны тудыратын тағамдар
Кез келген өнімге аллергиялық реакция болуы мүмкін, сондықтан қосымша тамақ біртіндеп енгізіледі. 4 айдан 6 айға дейін ұсынылатындардың ішінде көбінесе сары май, сиыр (бұзау) еті аллергия тудырады.
Адамдардың бір пайызы бидай, қара бидай, тары, арпа және сұлы жармаларындағы глютенді көтермейді. Егер глютен қарсы көрсетілген болса, бұл дәнді дақылдарды тағамға қосу реакция тудырады.
Үлгілі мәзір
Егер қосымша тағамды 5 айдан бастап берсе, онда шамамен 6-7 айға арналған мәзір келесідей болады:
6:00 | Емшек сүті немесе қоспа |
10:00 | 150 г ботқа. Тамақтанғаннан кейін, егер нәресте емшек еметін болса, омырау беріңіз |
14:00 | Емшек сүті немесе қоспа |
18:00 | 150 г көкөніс пюресі, 30 г ет пюресі, содан кейін нәресте емшек еметін болса, омырау беріңіз |
22:00 | Емшек сүті немесе қоспа |
Бала қосымша тамақтанудан бас тартқан кездегі іс-әрекеттер
Бала бәрін түкіріп тастады ма? Оны ертең ұсыныңыз. Жаңа дәмге мұқият қарайтын балалар болады. Кейде олар тек 10-15-ретте ғана келіседі. Егер ештеңе көмектеспесе не істеу керек?
Кез келген қосымша тамақтанудан бас тартады. Егер бала қосымша тамақтанудан бас тартса, алаңдамаңыз. Оған жаңа тағамды көруді шыдамдылықпен ұсыныңыз.
Бір өнімнен бас тартады. Бала кәдіні жеуден бас тартып, оның алдында аузын мықтап жаба ма? Оған бір қасық брокколи ұсыныңыз немесе әдеттегі ана сүтіне немесе қоспаға езілген ботқадан бастаңыз.
Сіз оның жегісі келетін тағамын тапқан кезде, оған ұнаған тағамға жаңа тағамды қосуға болады. «Кішкентай тамақ жемегіштерге» де, аллергиясы бар балаларға да біртіндеп тиісті қосымша тағамдарды таңдауға болады. Сіздің жүйелілігіңіз бен тыныштығыңыз марапатталады. Ақыр соңында, барлық балалар «үлкендер» тамағын жей бастайды.
Ақпарат көздері:
1 https://xn--b1aaisgq1jga.xn--p1ai/Files/RussiaGuid/Programma2019.pdf
2https://www.worldgastroenterology.org/UserFiles/file/guidelines/celiac-disease-russian-2005.pdf