Sigir suti oqsiliga allergiya

Sigir suti ozuqa moddalarining, shu jumladan oqsilning qimmatli manbai boэlib, u SIGIR SUTI OQSILI (SSO) deb ataladi. Biz mana shu haqida gaplashamiz. 

Afsuski, ha. U allergenlarning katta sakkizligiga kiradi va ular orasida birinchi o'rinni egallaydi: sigir suti, tovuq tuxumi, soya, yeryong’oq, yong’oqlar, bug’doy, dengiz mahsulotlari, baliq.

Immunitet tizimining asosiy vazifasi “o’zining” va “begona” hujayralarni tanib olishdir.

U asosan oqsil tabiatidagi moddalarga reaksiyaga kirishib, “do’st” (immunologik tolerantlik deb ataladigan) yoki “dushman” (antigen) javobini hosil qiladi. “Dushman” javobida unga qarshi kurashishga qaratilgan o”ziga xos moddalar (antitelalar) ishlab chiqariladi.  

Ammo har qanday tizimda bo’lgani kabi, uzilishlar ham uchraydi. 

Allergiya (atopiya) - bu hatto do’stlar ham qora ro’yxatga kiritilgan bunday uzilishlarga bir misol.

Bolaning immun tizimi SSOga noo’rin va ortiqcha javob bera boshlaydi, uni qora ro’yxatga kiritadi. Foydali oqsil allergenga aylanadi. Bunday reaksiya “yuqori sezuvchanlik” deb ataladi. 
Bunday “nuqsonlar” ning sabablari hech kimga aniq ma`lum emas. Olimlar faqat farazlarni tuzadilar, bilimlarni to’playdilar va tizimlashtiradilar.

Barcha mutaxassislar genetik moyillik muhim rol o’ynashida hamfikrdirlar.

Allergiya siklini buzish va odamga yordam berishning yagona usuli – bu odamning ovqatlanishidan (atrofidan) sababiy allergenni chiqarib tashlashdir.

Bu eliminatsiya (va eliminatsiya tadbirlari) deb ataladi. 

Atopik kasalliklarga quyidagilar kiradi: allergik konyunktivit, allergik rinit (pollinoz, o’simlik changi allergiyasi), obstruktiv bronxit, bronxial astma, eshakyemi, atopik dermatit (ekzema), neyrodermatit, psoriaz, kontaktli dermatit, Kvinke shishi, sovuq allergiya, oziq-ovqat allergiyasi, hasharotlar allergiyasi, dori allergiyasi va boshqalar.

Bolada sutga allergiya ehtimolini taxmin qilish mumkinmi?

Ha, mumkin. Va bu haqda barcha pediatrlar bilishadi. Bolaning ota-onasi, aka-ukalari va opa-singillari kasalliklari haqida savollar berilganda, bu shifokorning oddiy qiziqishi emas, balki bolangizda allergiya (atopiya) rivojlanishining mumkin bo’lgan xavfini hisoblash uchun muhim ma`lumotdir (1-rasm). 


 

Atopik kasalliklar. Ularni qanday sezish mumkin?

Ko’pincha, odamlar yuqorida sanab o’tilgan tashxislar haqida bilishmaydi ham, chunki ular shifokorga murojaat qilishmaydi.

Quyidagi alomatlar sizni hushyor qilishi kerak:

Ko’p miqdorda shilimshiq oqib chiqish bilan mavsumiy burun bitishi yoki burun oqishi

vaqti-vaqti bilan ko’zlarning yoshlanishi

yo’tal va aksirish hujumlari

uzoq muddatli quruq yo’tal

nafas olish qiyinlishuvi hurujlari

xirillash

toshmalar, terining qizarishi va qichishi

quruqlikka moyil bo’lgan teri (davriy yoki biror narsa bilan aloqa qilgandan keyin)

terining qizarishi va/yoki quyosh nurlari yoki sovuq ta'siriga boshqa reaksiyasi

biror narsa bilan aloqadan keyin terining tirnalishi

hasharot chaqishiga reaksiyalar

dori-darmonlarga reaksiyalar

Agar yuqorida sanab o’tilgan belgilar mavjud bo’lsa, unda atopiya ehtimoli katta. Bunday holda, mutaxassisdan maslahat so’rash yaxshidir. Agar sizda allergiya bo’lsa, buni pediatrga ayting va bolaning ovqatlanishiga e’tibor bering.

Ha. 

Homiladorlik paytidayoq “o’z/o’zga”ni tanib olish jarayoni o'rnatila boshaydi. Bunda bo’lajak onaning ovqatlanishi muhim rol o’ynaydi. Xolin, metionin, rux, foliy kislotasi, B6 va B12 vitaminlarini o’z ichiga olgan mahsulotlar genlar faoliyatini tartibga solishi va SSOga nisbatan tolerantlikni (organizmning barqarorligini) shakllantirishga yordam beradi.  

Ko’krak suti bilan boqish davrida sut mahsulotlari va boshqa majburiy allergenlarni iste`mol qilishni cheklash mumkin. Bu bolaning organizmiga yuklamani kamaytiradi va shuningdek, immunitet tizimining SSOga yetarli darajada javob berishiga yordam beradi. 

Majburiy allergenlar - bu ko’pincha allergik reaksiyalarni keltirib chiqaradigan mahsulotlar: tuxum, baliq, dengiz mahsulotlari, soya, yeryong’oq, yong’oqlar. 

 

Har qanday yoshda, ba`zan hayotning birinchi kunlaridayoq.

Agar qo`shimcha ovqatlanish kerak bo’lsachi? Profilaktika.

Dastlabki uch oy ichida barcha bolalar, SSOA rivojlanishi xavfidan qat`iy nazar, faqat maxsus tayyorlangan oqsilli aralashmani ishlatish tavsiya etiladi. Ularning allergenlik darajasi sezilarli darajada pasaytirilgan, shuning uchun ular gipoallergen deb ataladi.  
NutrilakPremium Гипоаллергенный aralashmasi qo’shimcha ravishda probiotiklar va ularning o’sishi va rivojlanishi uchun oziq-ovqat substrati (prebiotikalar) bilan boyitilgan.

Yog’ komponenti NutrilakPremium Гипоаллергенный lyutein bilan birgalikda bolaning miyasi, ko’rish qobiliyati va motorikasi ko’nikmalarini rivojlantirish uchun barcha ehtiyojlar eng yaxshi tarzda ta`minlanadi. 

Chaqaloqlarda SSOga allergiya qanday namoyon bo’ladi?

SSOA belgilari har xil bo’lishi mumkin.

Terining shikastlanishi bilan:

quruq terining paydo bo’lishi, ba`zi joylarda blyashka shaklida

terining alohida joylarining qizarishi (og’iz atrofida, qo’l va oyoqlarda, yuzlarda, ko’krakda va qorinda)

qattiq qichishish bilan qobiqlar va ho’llangan dog’larning paydo bo’lishi

uzoq vaqt davomida o’tib ketmaydigan yallig’lanish toshmasi

Oshqozon-ichak traktining ishtiroki bilan:

oshqozon-ichak traktining ishtiroki bilan:

tez-tez qayt qilish

sanchiqlar

ich qotishlar

diareya

najasdagi shilimshiq

najasdagi qon

yomon ishtaha va vaznning sekin o’sishi

Ko’z, burun va nafas yo’llarining shilliq pardalari quyidagi alomatlar bilan bog’liq bo’lishi mumkin:

yoshlanish

uzoq muddatli burun oqishi

uzoqdan xirillashlar

hurujsimon yo’tal

Bularning barchasi chaqaloqning xatti-harakatlariga ta`sir qilishi mumkin:

tajanglik

uyqu buzilishi

yig’lash va xavotirlik hurujlari 

Immunitet tizimi antigenga quyidagicha javob berishi mumkin:

Zudlik turdagi reaksiyalar. Allergen bilan aloqa qilgandan so’ng, alomatlar juda tez paydo bo’ladi, bir necha daqiqadan bir necha soatgacha (lekin 12 dan oshmaydi). Haddan tashqari ko’rinish sifatida Anafilaktik shok namoyon bo’lishi mumkin.

Kechiktirilgan turdagi reaksiya. Javob allergen bilan aloqa qilgandan keyin 24-72 soatdan keyin hosil bo’ladi.

Va bitta bolada jarayon har ikki yo’nalishda ham rivojlanishi mumkin.

Qo’zg'atuvchi allergen (SSO) bilan aloqani to’xtatgandan keyin ham yallig’lanish jarayoni bir necha kundan bir necha haftagacha davom etishi mumkin. 

Birinchidan, pediatrga murojaat qiling.

Ikkinchidan, yuqorida aytib o’tilganidek, SSOAni davolash uchun dorilar yo’q. Yagona yo’l – bu sababiy allergenni izlash va uni chaqaloqning ovqatidan butunlay chiqarib tashlash. 

Agar chaqaloq ko’krak suti bilan oziqlanadigan bo’lsa, unda ona ovqatlanish odatlarini o’zgartirishi kerak. Sut, tvorog, sirok, sariyog’, smetana, yogurt, kefir, ryajenka, pishloq va boshqalar kabi mahsulotlarni unutish yaxshidir. Non, kolbasa va boshqa sanoat ishlab chiqarish mahsulotlariga alohida e`tibor qaratish lozim. Ularda sut kukuni yoki uning izlari bo’lishi mumkin. 

Bunday holda, emizikli ayol emizikli ayollarning ovqatlanishida ruxsat etilgan barcha mahsulotlarini o’z ichiga olgan holda muvozanatli ovqatlanish ratsionini qaytarishi kerak (ham onada, ham bolada ozuqaviy moddalar yetishmasligining oldini olish uchun). 

Agar chaqaloq aralash yoki sun`iy oziqlantirishda bo’lsa, u holda pediatr bilan birgalikda bola uchun ovqatlanishni to’g’ri tanlash masalasini hal qilish kerak. 

Agar chaqaloq qo’shimcha oziqlantirish mahsulotlari bilan tanish bo’lsa, u holda shifokor bilan birgalikda menyuni qayta ko’rib chiqing. Agar kerak bo’lsa, o’zgartirishlar kiriting. SSOni o’z ichiga olgan mahsulotlar chiqarib tashlanishi kerak.

Ona va chaqaloqning oziq-ovqat kundaligini yuritish allergenni topish va uni yo’q qilish choralarini ko’rish jarayonini ancha osonlashtiradi. 

Buning uchun shifokorning arsenalida testlar unchalik ko’p emas va oltin standartlar mavjud emas. Tashxisni 100% aniqlik bilan tasdiqlashingiz mumkin bo’lgan tahlil yo’q.

O’tkazilgan immunologik testlarni quyidagilarga bo’lish mumkin:

yallig’lanishning allergik xususiyatini tasdiqlovchi spesifik bo’lmagan

muayyan allergen ta`sirining ahamiyati darajasini ko’rsatadigan spesifik

SSOA diagnostikasining murakkabligi

Juda kamdan-kam hollarda faqat bitta allergen (SSO) yallig’lanishni keltirib chiqaradigan sabab, qo’zg’atuvchidir. Ko’pincha, bu bir vaqtning o’zida bir nechta allergen (polivalent allergiya). Turli xil mahsulotlar guruhlari o'rtasida o’zaro reaksiya bo’ladi.

Agar chaqaloq ko’krak suti bilan oziqlantirishda bo’lsa, immunologik testlarni talqin qilish qiyin (onaning qonida antitelalar mavjudligi sababli). 

Birinchidan: bola ta`sirlanayotgan mahsulotni aniqlang.

Ikkinchidan: bolani u bilan keyingi aloqadan himoya qiling.

Cheklov rejimiga qancha vaqt rioya qilish kerak?

Kamida 3-6 oy.

Nega bunchalik uzoq?

Allergik yallig’lanishning o’ziga xos xususiyati tufayli (surunkali jarayon)

Allergenlarning ko’pligi sababli

Boshqa mahsulotlar, hatto chang bilan o’zaro reaksiyalar paydo bo’lishi sababli

Sababiy omillarni izlash cho’zilib ketishi mumkin. 

Bularning barchasi allergik jarayonning og’irligiga, mavjud alomatlarga, bolaning yoshiga va ovqatlanish turiga bog’liq.

Ko’krak suti bilan boqishda

Onaning ovqatlanishini tashkil qilish kifoya. 

Agar chaqaloqda terining ko’rinishlari aniq bo’lsa, qobig’i va nam joylari bo’lsa yoki doimiy ravishda ko’p miqdorda qayt qilsa, najasda qon taramalari bo’lsa, unda aralashmalardan faqat chuqur gidrolizatlar (masalan, Nutrilak ПЕПТИДИ СЦТ) yoki aminokislota aralashmalari ishlatilishi mumkin. 

6 oydan oshgan bolalarda oziq-ovqat tanlovi kengroq: qo’shimcha oziq-ovqat mahsulotlari va soya aralashmalaridan (masalan, NutrilakPremium Соя) foydalanish imkoniyati ko’proq.

SSOAdan qutilish mumkinmi?

Yo’q! 


Agar tolerantlik shakllanmagan bo’lsa va SSOAga yuqori sezuvchanlik saqlanib qolayotgan bo’lsa, u holda allergik yallig’lanish jarayoni fon rejimida davom etadi. Bu unchalik aniq bo’lmasligi mumkin, lekin davom etmoqda! Vaqt minasiga aylanib, surunkali patologik kasalliklarning rivojlanishi uchun asta-sekin poydevor qo’yiladi.

Yana nimani bilish foydali?

Allergenga reaksiyani shakllantirish jarayonida nafaqat immunitet tizimining javobi, balki u yuzaga keladigan fon ham muhimdir.

Ma`lumki, shokolad, pishloq, sitrus mevalar, sirka, yong’oqlar, marinadlar va boshqalar kabi mahsulotlar maxsus moddalar (gistaminoliberatorlar) manbai hisoblanadi. Ular yog’ni bu olovga tashlash orqali allergik yallig’lanishni saqlashga yordam beradi. Ularni qabul qilishni cheklash yoki butunlay chiqarib tashlash atopiyaning namoyon bo’lishini kamaytiradi va bolaning ahvolini yengillashtirishga yordam beradi. 

Eng kichik do’stlar mikroorganizmlardir. Ularning aksariyati yo’gon ichakda yashaydi. Ular bizning katta yordamchilarimizdir. Ularning allergik reaksiyalarni o’z ichiga olgan va oziq-ovqatga to’g’ri javob beradigan hissalarini bahosini oshirib yuborish qiyin. Borgan sari ko'plab tadqiqotlar buning tasdig’ini topmoqda. Agar ichakning o’z aholisi buni uddalay olamasa, unda sinovdan do’stlar – probiotiklar yordamga kelishi mumkin. Dunyo bo’ylab antiallergik ta`sir haqida eng katta dalillar bazasiga faqat ikkita mikroorganizm – Chr. Hansen kompaniyasining LGG va BB-12 ega. Ulardan biri esa hatto o’z saytiga ham ega (https://www.lgg.com/). 

Allergiya - bu tizimli yallig’lanish jarayonidir. U bolaning butun organizmida kechadi, uning barcha organlari va to’qimalarini qamrab oladi. Biz ko’rgan namoyon bo’lishlar - bu aysbergning faqat kichik bir qismidir.

Bolaning butun organizmi azob chekadi! Agar siz ovqatlanishdagi cheklov chorasini tentaklik, shifokorlarning injiqligi deb hisoblasangiz, unda siz qattiq adashasiz. Bir marta paydo bo’lib, yuqori sezuvchanlik g’oyib bo’lmaydi, sehrli tarzda yo’qolmaydi. U yillar davomida pisib yotib, kuchga yig’adi va katta yoshda surunkali patologiyaga aylanishi mumkin, buni endi parhez yoki dori-darmonlar bilan tuzatish mumkin emas. Asta-sekin, immunitet tizimini SSOni do’st sifatida qabul qilish va oldingi allergenga nisbatan tolerantlikni shakllantirish mumkin. Bu mumkin, ammo bu yo’l uzoq va faqat ona va shifokor o’rtasidagi hamkorlikda. Sizdan talab qilinadigan narsa - sabr-toqat, tabiatdan esa - vaqt. Birgalikda go’dak uchun eng katta shifobaxsh kuchdir.