Ko’pchilik ota-onalar uchun so’rg’ich almashtirib bo’lmaydigan yordamchidir. U bilan chaqaloqlar tezroq uxlab qolishadi, kiyinish, sayohat qilish, shifokorga navbat kutish yengilroq kechadi. Ammo shunga qaramay, so’rg’ich keraksiz bo’lib qoladigan vaqt keladi. Qaysi yoshda undan voz kechish kerak va buni qanday amalga oshirish kerak? Bu savollar hatto tajribali ota-onalarni ham juda hayajonlantiradi.
So’rish refleksi – bu yangi tug’ilgan chaqaloqqa onaning ko’kragini topishga va och qolmaslikka yordam beradigan narsadir. Ammo bu jarayon ancha murakkabroq. So’rish harakatlari miyani va zavq gormonlarini ishlab chiqarishni rag’batlantiradi. Ularning yordami bilan chaqaloq tinchlanadi va tezroq uxlab qoladi. Shunday qilib, dastlab so’rg’ich fiziologik sabablarga ko’ra "kerak" va u o’sib ulg’aygan sayin unga psixologik bog’liqlik paydo bo’ladi. Ota-onalar, pediatrlar va hatto olimlar hali ham so’rg’ichning foydalari va zarari haqida bahslashadilar.
Nafaqat so’rg’ichning o’zi haqida, balki bolani necha oy yoki yoshda sutdan ajratish kerakligi haqida ham yagona fikr yo’q. Bola qanchalik kichik bo’lsa, unga sevimli “aksessuari” dan voz kechish shunchalik osonroq bo’ladi degan versiya ustunlik qiladi. Masalan, 2 yoki 3 yoshli bolalarga emish refleksini qondirish uchun so’rg’ich kerak emas (chunki u endi yo’q), lekin u tasalli, sevimli o'yinchoq, sayrdagi hamroh, uxlab qolish marosimiga aylandi. Kattalarning so'rg'ichni olib qo’yishga urinishlari xafagarchilik bilan qabul qilinadi. Bola hatto sevimli so’rg’ichini yashirishi mumkin. Shuning uchun, 1 yoshgacha bo’lgan davr so’rg’ichdan voz kechish uchun eng yaxshi vaqt hisoblanadi: so’rish refleksi 12-18 oyga qadar susayadi va doimiy psixologik bog’liqlik hali mavjud emas. Bundan tashqari, bu yoshda bolaning ovqatlanishi yanada xilma-xil bo’ladi. Uning e`tiborini yangi ta`mga va yorqin idishlarga o’tkazish osonroq. Uch yoshli bolalarda so’rg’ichga bog’liqlik ancha kuchli, ammo boshqa tomondan, bola kattalarning nutqini yaxshi qabul qiladi va ularning dalillarini tushunadi. U darhol hamma narsani tushunishini va aksincha harakat qilishini kutmang. Ammo eslang, kattaroq bolalarni so’rg’ich bilan ko’rganmisiz? Bu dargumon. Shunday qilib, sizning kichkintoyingiz tez orada undan voz kechadi.
«So’rg’ich sayr qilishni xohlaydi»
Kunduzi so’rg’ichni go’dakning ko’z oldidan olib tashlash kerak. U so’rg’ichni qidirib, qistov bilan so’raganda, so’rg’ich sayrga chiqqanini tushuntirish kerak. U kunduzi sayr qilishni yaxshi ko’radi va faqat kechqurun qaytib keladi. Avvaliga, bola faqat so’rg’ich bilan uxlab qoladi, keyin esa undan butunlay voz kechishi mumkin. Agar go’dak 1 yoshdan kichik bo’lsa va bunday voqeani sezmasa, shunchaki so’rg’ichni olib tashlang va injiqliklar boshlanishi bilanoq uning e`tiborini chalg’itishga harakat qiling. Asosiysi, izchillik. Agar siz bolani so’rg’ichdan ajratishga qat`iy qaror qilgan bo’lsangiz, o’z so’zlaringizga zid bo’lmang va uyg’oqligida so’rg’ichni bermang.
Boshqa so’rg’ich sotib olish
Bir necha avlod foydalangan buvilarning usuli - so’rg’ichni so’rish noqulay bo’lishi uchun uni kesish. Ammo bu katta minusga ega: bunday so’rg’ich chaqaloqqa zarar yetkazishi mumkin. Hozirda dorixonalar va bolalar do’konlarida juda ko’p turli xil so’rg’ichlar mavjud, ular hajmi, shakli va hatto ta`mi jihatidan farq qiladi. Agar sizning kichkintoyingiz ma`lum xohishlarga ega bo’lsa, unga mutlaqo yoqmaydigan butunlay boshqa so’rg’ichni sotib oling. Go’dak injiqlik qilganda, sevimli so’rg’ichni qaytarib bermang, balki uning e`tiborini chalg’iting.
«Kel, so’rg’ichni chaqaloqqa beraylik»
Ushbu usul kelishib olishingiz mumkin bo’lgan 2, 3 yoshli bolalar uchun to’g’ri keladi. Agar oilada uka yoki singil paydo bo’lsa, bu ayniqsa muhimdir. Bunday holda, unga muhtoj bo’lgan kishiga so’rg’ich berishni taklif qilish kerak. Shuningdek, siz bolangiz bilan quyoncha yoki olmaxonga jo’natma yuborishingiz, “qabul qiluvchi” uchun birgalikda xat yozishingiz mumkin. O’yinda bolaga sevimli “o'yinchog’i” dan voz kechishni qabul qilish osonroq.
So’rg’ichni yo’qotish
Ushbu usul, agar go’dak so’rg’ichni ermak qilishni yaxshi ko’rsa, tupurishi yoki tashlab yuborishi mumkin bo’lsa juda yaxshidir. Siz unga tashlab yuborganidan so’ng, so’rg’ich faol ravishda qidirilganligini, ammo hech topilmaganligini ko’rsatishingiz mumkin. Agar bola do’konda yangi so’rg’ichni sotib olish mumkinligini bilsa, uni ko’rishi mumkin bo’lgan peshtaxtalardan qochishga harakat qiling.
Yoqimli almashish
Bu yerda tish parisining hikoyasi yordam beradi (siz kichkintoyga yoqadigan har qanday qahramonni o’ylab topishingiz mumkin). Farzandingizga u katta bo’lganini va uning sevimli qahramoni uning so’rg’ichini olib, voqea sharafiga sovg’a olib kelishi mumkinligini ayting. So’rg’ichni yostiq ostiga qo’yishni taklif qiling va ertalab esa o’yinchoqni bering.
Vestibulyar plastinasidan foydalanish
Bunday plastinalar, ko’p so’rg’ichlar singari, silikondan tayyorlangan, ammo boshqa shaklga ega. Mahsulotlar nafaqat so’rg’ichdan ajratish, balki noto’g’ri tishlamning rivojlanishiga yo’l qo’ymaslik uchun ham mo’ljallangan.
Ko’pgina ota-onalarga tanish bo’lgan holat: bola kun davomida so’rg’ichdan voz kechishga tayyor, ammo usiz uxlay olmaydi. Agar siz go’dakni so’rg’ichdan butunlay ajratishga qaror qilgan bo’lsangiz, quyidagi maslahatlar sizga yordam berishi mumkin.
1. Agar bola 1 yoshdan kichik bo’lsa, kun tartibini biroz o’zgartiringki, shunda ovqatlanishdan keyin darhol uxlash kerak bo’lsin. Kichkintoy ko’krakda yoki butilkacha bilan uxlab qolsin. Bu vaqtda mayin ohangni yoqishingiz yoki ertak o’qishingiz mumkin. Tabiiy oziqlantirishda bolangizga so’rg’ich o’rniga ko’krakni taklif qiling. Avvaliga siz uning yonida uxlashingiz kerak bo’lishi mumkin, chunki u uyg’onishi mumkin va siz uni odatdagi "yupatuvchisiz" tinchlantirishingiz kerak bo’ladi.
2. Bir yoshdan ikki yoshgacha bo’lgan bolalarga krovatga rezinali tish yoruvchilarini berish mumkin
3. Uch yoshdan oshgan bolalar bilan so’rg’ichning zarari haqida suhbatlar o’tkazishingiz mumkin. Sevimli “o’yinchoqsiz” uxlashga kelishishga harakat qiling.
Buvilar, uzoq qarindoshlar va hatto qo’shnilar ko’pincha ota-onalarga bolani so’rg’ichdan qaysi yoshda va qanday ajratish kerakligini o’rgatishadi. Ammo ularning maslahatlari orasida sog’liq uchun, shu jumladan psixologik jihatdan ham xavfli bo’lganlari bo’lishi mumkin. Xo’sh, nimadan tiyilish kerak?
1. Bolani kasal bo’lganida, bolalar bog’chasiga yoki yangi yashash joyiga moslashayotganda so’rg’ichdan ajratishni boshlamang. Bunday paytlarda u busiz ham stressni boshdan kechiradi, uning ahvolini og’irlashtirishning keragi yo’q.
2. So’rg’ichga taxir va achchiq narsa surtmang (xantal, aloe sharbati, limon sharbati). Bu nafaqat yoqimsiz his-tuyg’ularni, balki allergik reaksiyani ham keltirib chiqaradigan yana bir eski usuldir.
3. Agar go’dak buni qat`iyan istamasa, uni so’rg’ich sovg’a qilishga majburlamang. Chaqaloqqa sovg’a qilish usuli faqat quvonch bilan baham ko’rishga tayyor bo’lgan bolalar uchun samarali bo’ladi. Agar bolangiz so’rg’ichni ukasiga yoki quyonchasiga berishga tayyor bo’lmasa, majburlash yordam bermaydi.
4. So’rg’ichni kesmang va teshmang. Yuqorida aytib o’tilganidek, shikastlangan so’rg’ich bola uchun xavfli bo’lishi mumkin. Silikon so’rg’ichning o’tkir qirrasi tilga yoki labga zarar yetkazishi mumkin. Agar so’rg’ichdan bir parcha uzilib ketsa, u holda bola tiqilib qolishi mumkin.
5. Bolani urushmang. Bolaga nima uchun so’rg’ichdan voz kechish kerakligini tushunish qiyin. Sabr qiling, so’rg’ichdan ajratish jarayoni bir hafta yoki hatto bir necha oy davom etishi mumkinligini o’zingiz uchun qabul qiling. Asta-sekin harakat qiling, lekin bolaga tayyor emasligi uchun tanbeh bermang, yig’loqi demang. Ba`zi odatlardan voz kechish siz uchun qanchalik qiyin bo’lishini o’ylab ko’ring.
So’rg’ichni so’rish kichkintoy uchun muhim marosimdir. Agar so’rg’ichdan voz kechish siz kutgandek tez sodir bo’lmasa, xafa bo’lmang! Har bir bola individualdir, sizga biroz ko’proq kuch va vaqt kerak bo’lishi mumkin. Ammo siz albatta muvaffaqiyatga erishasiz!
4,6
