Tug’ilgandan keyingi birinchi oyda ona va chaqaloq moslashishning qiyin yo’lidan o’tadilar. Agar kattalar organizmi yangi funksiyalarga moslashsa, bola uchun esa hamma narsa yangi: ovqatlanish usuli va yashash joyining o’zi. Ushbu davrda laktatsiya, sanchiq, toshmalar, tashvishlar bilan bog’liq muammolar bo’lmasligini xohlaymiz. Xatarlarni minimallashtirish uchun bir vaqtning o’zida ikkala organizmga yuklamani qisman kamaytirishi mumkin. Buni qanday qilish mumkin? Onaning menyusini qayta ko’rib chiqish orqali.
Ko’krak suti bilan boqishning birinchi oyida qanday ovqatlarni iste’mol qilish mumkin?
Nima mumkinligidan boshlaymiz. Jadvalda emizikli ayollar uchun tavsiya etilgan oziq-ovqat guruhlari keltirilgan.
Oziq-ovqat guruhlari | Assortiment |
---|---|
Go’sht va go’sht mahsulotlari | Yog’siz go’sht navlarining barcha turlari (mol go’shti, cho’chqa go’shti, qo’y go’shti, quyon va boshqalar) parranda go’shti – jo’ja, tovuq, kurka va boshqalar. Submahsulotlar haftasiga 1 martadan ko’p bo'lmasligi kerak |
Sut va sut mahsulotlari | Yog’ miqdori 2,5-3,2% li pasterizatsiyalangan, sterilizatsiya qilingan sut, yog’ miqdori 10-15% li smetana, sutli yogurtlar, kefir, prostokvasha, qatiq, varenets, bifidok va boshqa fermentlangan sanoat ishlab chiqargan sutli ichimliklar, sanoat ishlab chiqargan tvorog, yog’ miqdori 5-9% li achchiq bo’lmagan navli pishloqlar |
Oziq-ovqat yog’lari | Sariyog’, o’simlik yog’lari (kungaboqar, makkajo’xori, soya, zaytun va boshqalar) |
Kartoshka | Kartoshka Yaxshisi chiqarib tashlang |
Barcha turdagi sabzavotlar | Shu jumladan muzlatilgan va konservalangan (shakarli makkajo’xori, yashil no’xat) |
Barcha turdagi mevalar, rezavorlar | Shu jumladan muzlatilgan, quritilgan mevalar |
Tuxum (tovuq, bedana) | Taomning bir qismi sifatida: omlet shaklida; qaynatilgan shaklda |
Non va non mahsulotlari | Kepak, butun don qo’shilgan ko’pdonlilari afzalroq |
Ichimliklar | Kompot, kisel, mors, sharbat, choy, achchiq bo’lmagan qahva |
Qandolat mahsulotlari | Qandolat mahsulotlari Yog’ va shakar miqdori past bo’lgan |
Lekin har doim “LEKIN” bor. Qaysi mahsulotlardan ehtiyot bo’lish va birinchi paytda cheklash kerak:
• Sybmahsulotlar
• Sut
• Kefir
• Tvorog
• Oq karam
• Pomidorlar
• Yangi bodring
• Ekzotik mevalar
• Sitruslilar
• Qulupnay
• Ikra va dengiz mahsulotlari
• Yeryong’oq
Bundan tashqari, termik ishlov berilgan meva va sabzavotlarga ustunlik berish afzalroqdir: olmaning pechda pishirilgani yaxshiroq, sabzavotlarni esa bug’da pishgani afzaldir.
Yangi mahsulotlar, ekzotik taomlar yoki aynan bir mahsulot bilan zavqlanmaslik kerak.
Ko’krak suti bilan boqishning birinchi oyida nima yeyish mumkin emas
Ko’krak suti bilan boqishda printsipial jihatdan tavsiya etilmaydigan bir qator mahsulotlar mavjud:
• Termik ishlov berilmagan hayvonot mahsulotlari – xom va yaxshi pishirilmagan go’sht (kabob va boshqalar), baliq, sushi, sut va sut mahsulotlari, tuxum.
• Yong’oqlar
• Quyultirilgan bulyonlar
• Alkogol
Ko’krak suti bilan boqishning birinchi oyida boshqa qat`iy taqiqlar yo’q.
Onaning menyusidan mahsulotlarni chiqarib tashlash quyidagi hollarda mumkin:
• onaning o’zida bu mahsulotlarga allergiya yoki o’zlashtira olmaslik mavjud bo’lsa
• ayol ilgari bir qator mahsulotlar bo’yicha salbiy tajribaga ega bo’lsa
• emizikli ona mahsulot bolada qandaydir reaksiyaga sabab bo’lishidan qo’rqsa
• ilgari mahsulot ayolning ratsionida bo’lmagan bo’lsa
Bola onaning ovqatlanishidagi ba`zi mahsulotlardan yomon ta`sirlanayotganini qanday bilish mumkin
Emizikli onadan tashqari, uning ovqatlanishini chaqaloqning organizmi qabul qilmasligi mumkin.
Fermentatsiyani keltirib chiqaradigan mahsulotlar chaqaloqning qorin salomatligiga eng qattiq ta`sir qilishi aniqlandi. Bu qanday mahsulotlar: uzum (mayiz), dukkaklilar (no’xat, loviya). Ularni iste`mol qilgandan so’ng sanchiq, qorin shishishi, g’uldirash, bezovtalik va uyqu buzilishi paydo bo’lishi mumkin. Qayt qilish, ich qotishi, diareya, gaz ajralishining ko’payishi paydo bo’lishi yoki kuchayishi mumkin.
Bolaning organizmi mahsulotlarga terining ko’rinishi bilan ham yomon javob berishi mumkin: terining qurishi va sho’ralasi, teri yallig’lanishi va ho’llanishi. Og’iz yoki anal atrofida qizarish va tirnash xususiyati paydo bo’lishi mumkin.
Ona iste`mol qilgan ovqatlarga reaksiyalar ularni iste`mol qilgandan keyin bir necha soat yoki bir necha kun ichida paydo bo’lishi mumkin. Shuning uchun, onaning menyusida bo’lgan barcha taomlar va mahsulotlarni belgilab, oziq-ovqat kundaligini yuritish muhimdir.
Nonushta
• Sutli yoki suvda pishgan bo’tqa yoki sariyog’ (mevalar bilan mumkin) (grechka / guruch / makkajo’xori / suli / tariq / bug’doy / arpa / ko’pdonli)
• Ichimlik (choy / kompot / mors / kisel / achchiq bo’lmagan qahva)
2-nonushta
• Sariyog’ va pishloqli buterbrod (tost) / Pechda pishirilgan olma / Banan / Biskvit / Dengiz o’tlaridan salat / Sabzili zapekanka / Shirqovoq / Omlet / Sabzavotli quymoqlar / Qaynatilgan makkajo’xori so’tasi / Qaynatilgan sabzavotlardan salat / Mevali pyure
• Ichimlik (choy / kompot / mors / kisel / achchiq bo’lmagan qahva)
Tushlik
• Ikkinchi bulonda sho’rva, shu jumladan smetana bilan (sho’rvali pyure / yormali sho’rva / makaron sho’rva / karam sho’rva / borshch / baliq sho’rva)
• Asosiy taom (frikadelkalar / teftellar / bug’da pishirilgan kotletlar / baliq yoki sufle)
• Garnir (bo’tqa / sabzavot pyuresi / bug’da pishirilgan sabzavotlar / makaron mahsulotlari)
• Ichimlik (choy / kompot / mors / kisel / achchiq bo’lmagan qahva)
Ikkinchi tushlik
• Sariyog’ va pishloqli buterbrod (tost) / Pechda pishirilgan olma / Banan / Biskvit / Dengiz o'tlaridan salat / Sabzili zapekanka / Shirqovoq / Omlet / Sabzavotli quymoqlar / Qaynatilgan makkajo’xori so’tasi / Qaynatilgan sabzavotlardan salat / Mevali pyure
• Ichimlik (choy / kompot / mors / kisel / achchiq bo’lmagan qahva)
Kechki ovqat
• Palov / go’shtli (parranda go’shtli) sabzavotli jarkop / Karamli do’lma smetana bilan/
• Qaynatilgan sabzavotlardan tayyorlangan salat
• Ichimlik (choy / kompot / mors / kisel)
Kechasiga
• Qatiq yoki maxsus sutli ichimlik
Rossiya Federatsiyasida hayotning birinchi yilidagi bolalarni boqish uchun ovqatlanishni optimallashtirish dasturi homilador va emizikli ayollar uchun NutriMa Фемилак и Лактамил.kabi maxsus mahsulotlarni emizikli ayollarning ratsionini yaxshilash, ko’krak sutini yetarli darajada ishlab chiqarishni ta`minlash va uning tarkibini optimallashtirish uchun tavsiya qilinadi. Ular ayollar ratsionini to’g’rilash uchun ham, ratsionda yuqori kaloriyali va tozalangan ovqatlarni almashtirish uchun ham ishlatilishi mumkin.
Results
Ko’krak suti bilan boqishning birinchi oyida ona menyusining asosiy xususiyatlari – u xilma-xil, to’liq va muvozanatli. Ratsiondagi barcha cheklovlar oziq-ovqat mahsulotlarini yetarli darajada almashtirish bilan asoslanishi kerak.
Odatiy ratsioningizga va me`yor hissiga rioya qiling. O’zingizning ishonchingiz uchun esa (va agar kerak bo’lsa, ratsionni tahlil qilish uchun) oziq-ovqat kundaligini yuritishni boshlang. Unda barcha ichimliklarni, mahsulotlarni, taomlarni, nima ichayotganingizni va nima yeyotganingizni qayd eting.