Әйел сүті немесе ол болмаған жағдайда жасанды сүт қоспалары өмірінің бірінші жылындағы балалардың рационының маңызды құрамдас бөлігі, олардың құрамында баланың жеткілікті өсуі мен дамуын қамтамасыз ету үшін қажетті ақуыздар, майлар, көмірсулар, дәрумендер мен минералдар бар.
Лактоза – емшек сүтінің және сүт негізінде өндірілетін балаларға арналған сүт қоспаларының негізгі көмірсуы. Лактозаны қорыту үшін ішекке асқазан-ішек жолында өндірілетін фермент – лактаза қажет.
Егер нәрестенің денесінде лактаза ферменті жеткіліксіз болса, бұл лактаза жеткіліксіздігіне әкеледі. Бұл неліктен болатынын қарастырайық?
- Туа біткен лактаза жеткіліксіздігі – бастапқы лактаза жеткіліксіздігі, лактаза ферментінің туа біткен тапшылығымен сипатталады, әдетте тұқым қуалайды. Өте сирек кездеседі.
- Жиі қайталама лактаза жеткіліксіздігі диагнозы қойылады – көбінесе өмірінің бірінші жылындағы балаларда, асқазан-ішек жолдарының жетілмегендігінен лактаза ферментінің жеткіліксіз жұмыс істеуіне байланысты, мысалы, шала туған нәрестелерде. Уақытша қайталама лактаза жеткіліксіздігі диареямен жүретін ішек инфекциялары кезінде пайда болуы мүмкін.
Көп жағдайда қайталама лактаза жеткіліксіздігі баланың тамақтану рационын түзеткеннен кейін және асқазан-ішек жолдарының мүшелері қалыптасқан кезде кетеді. - Галактоземия – сирек кездесетін, тұқым қуалайтын ауру, онда лактоза көмірсуларының одан әрі қорытылуына жауап беретін ферменттердің жұмысы бұзылады.
Дұрыс ұйымдастырылған диеталық терапия қайталама және туа біткен лактаза жеткіліксіздігін емдеудің негізгі әдістерінің бірі.
Диета терапиясы бастапқы лактаза жеткіліксіздігі кезінде өмір бойы, ал қайталама лактаза жеткіліксіздігі кезінде емнің құрамдас бөлігі ретінде (өзі немесе лактаза ферментінің дәрілік препараттарымен бірге) тағайындалады.
Әдетте жасанды тамақтандырылатын нәрестеге лактозасыз қоспалар тағайындалады, ал сүт пен сүт өнімдерінің кез келген түрі, сондай-ақ құрамында сүт өнімдері бар тағамдар баланың рационынан шығарылады.
Жоғары бейімделген лактозасыз балалар қоспаларын туғаннан бастап және өмірінің бірінші жылында қолдануға болады. Сүт қанты – лактозаның орнына, мұндай қоспалардың көмірсулар компоненті глюкоза туындысы – декстринмальтозамен ұсынылған. Лактозасыз балалар қоспалары баланың дұрыс өсуі мен дамуы үшін барлық қажетті қоректік заттарды қамтуы керек.
4,5
